ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Aksa Enerji, “Kaynakların verimli kullanımı” ilkesi çerçevesinde sürdürülebilir bir gelecek için faaliyetlerini çevreye duyarlı bir şekilde yürütürken çevresel sürdürülebilirliği sürdürülebilirlik yaklaşımının üç temel öğesinden biri olarak görmektedir. Bu doğrultuda çevresel performansını sürekli olarak daha iyi seviyelere taşıma hedefiyle enerji üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkileri azaltmaya yönelik çabalarını sürdürmekte, değer zincirinin tüm aşamalarını kapsayan çevre yönetimi uygulamalarıyla sektörde fark yaratmaya çalışmaktadır.
Çevre yönetimi anlayışını kurumsal bir yapıya kavuşturmak ve tüm paydaşlarca benimsenerek uygulanmasını sağlamak amacıyla oluşturulan Çevre Politikası; iklim değişikliği, doğal kaynak yönetimi, atık yönetimi ile biyoçeşitliliğin korunmasından oluşan dört temel üzerine kuruludur. Sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik performansının düzenli olarak denetlenmesini, izlenmesini ve paylaşılmasını sağlayan Çevre Politikası; verimliliği, şeffaflığı, paydaş katılımını ve iş birliğini esas alır.
Şirket, faaliyetlerinin politikaya uygun şekilde yönetilmesini, takip edilmesini ve denetlenmesini Çerçeve Çevre Yönetim Sistemi (ÇÇYS) aracılığıyla sağlamaktadır. Aksa Enerji, çevre Politikasına ilişkin kural ve yetkilerin belirlediği ÇÇYS’deki düzenlemelere ve genel çevre mevzuatına uyum sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca risk temelli, sistematik bir yaklaşıma dayanan çevre yönetimi uygulamalarının, faaliyet bölgelerindeki yasal gereklilikler ile birlikte çevre ve enerji politikalarıyla uyum içerisinde olmasını ve uluslararası kabul görmüş yönetim sistemlerine uygunluğunu gözetmektedir. Etkin ve dinamik bir çevre yönetim sistemi sağlamak üzere oluşturulan ÇÇYS’nin yanı sıra çevre yönetimi sistemini desteklemek için ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, ISO/IEC 27001:2013 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi ve ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi sertifikalarına da sahiptir. Aksa Enerji, almaya hak kazandığı belgelerin sürekliliğini sağlamakta ve beş sistemin her birini de başarıyla içselleştirmektedir.
Ayrıca Aksa Enerji Genel Müdürlüğünde geçerli olan, ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001 ve ISO 45001’i kapsayan Entegre Yönetim Sistemleri uygulamalarının Ali Metin Kazancı Antalya Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali ve Bolu Göynük Termik Enerji Santrali’nde yaygınlaştırılması ve iyileştirilmesi amacıyla Ekim 2017’de başlatılan çalışmaların dokümantasyon süreci 2019 yıl sonu itibarıyla tamamlanmıştır. 2020 yılı başında tüm yönetim sistemlerinin dokümantasyonu ve aksiyon yönetimi, online doküman yönetim sistemine taşınmıştır. Yönetim sistemlerini uzaktan kontrol etmeye ve yönetmeye olanak sağlayan bu sistem sayesinde, pandemi döneminde çalışmaların aksamadan devam etmesini sağlanmıştır. Yurt içi santrallerde bu sistemin koordinasyonu ve kurgulanması Şirket Merkezi’nde bulunan SEÇ-K (Sağlık, Eğitim, Çevre-Kalite) departmanı liderliğinde devam ederken, 2021 yılında da yurt dışı santrallerde bu sistemin uygulamaya geçmesini planlanmaktadır. Ek olarak, Gana Akaryakıt Enerji Santrali’nde 2020 itibarıyla başlatılan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 45001 İSG Yönetim Sistemi kapsamındaki çalışmalar sürdürülmektedir.
HAVA SALIMLARI
Enerji üretiminde en önemli çevresel etki alanlarından biri hava salımlarıdır. Aksa Enerji, üretim süreçleri sırasında oluşan tüm hava salımlarını, hava kalitesi üzerindeki etkilerini sürekli ve düzenli olarak takip etmekte, ölçümler gerçekleştirmekte ve tüm salımların yasal sınırlar içinde olmasına yönelik önlemler almaktadır. Enerji üretim sürecinde ortaya çıkan bu salımların azaltılması ile doğa ve insan sağlığına olası etkilerinin ortadan kaldırılmasına yönelik gerekli teknolojik ve finansal yatırımlar yapılmaktadır. Şirket, santrallerine kurduğu sürekli salım ölçüm sistemleri aracılığıyla salımları anlık olarak kontrol etmekte, yurt içi santrallerdeki hava salımlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çevrimiçi olarak izlenmesini sağlamaktadır.
Bu kapsamda, Bolu Göynük Termik Enerji Santrali’nde, akışkan yataklı yakma sistemi ve ıslak baca gazı arıtma sistemi yatırımı yapılmıştır. Bu şekilde Avrupa Birliği yasal çerçevesinde 2018 yılına kadar sağlanması gereken yasal salım değerlerin santralin faaliyete geçtiği 2015 yılında ulaşılmıştır. Santralde kullanılan “akışkan yataklı yakma teknolojisi” sayesinde kireç taşı kullanımı ile desülfürizasyon işlemi doğrudan kazanın içinde gerçekleştirilerek zararlı gazları azaltılırken santral verimliliği ise artırılmaktadır. Benzer şekilde, Ali Metin Kazancı Antalya Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde yer alan ultra düşük NOx yanma sistemine sahip gaz türbinleri ve Kuzey Kıbrıs Kalecik Akaryakıt Enerji Santrali’nde bulunan SOx salımlarını gidermeye yönelik baca gazı temizleme sistemi de hava salımlarının azaltılması adına önem taşımaktadır. Aksa Enerji, önümüzdeki dönemde de salım miktarlarının asgari seviyelere düşürülmesini sağlamak için gerçekleştirilen verimlilik artırıcı projeleri sürdürmeyi hedeflemektedir.
* NO2 cinsinden miktarı göstermektedir.
** Santrallerimizin duruş ve kalkışlarında sağlanan azalmalar 2019 hava salım miktarında azalmalarda etkili olmuştur.
***Gana Santralimizdeki yıllık toplam çalışma süresindeki artış, 2020 yılındaki NOx miktarındaki artışta etkili olmuştur. Önümüzdeki dönemde ilgili değerleri düşürmek amacıyla çeşitli çalışmalar gerçekleştirilecektir.
ATIK YÖNETİMİ
Atık yönetimi, Aksa Enerji’nin çevresel sürdürülebilirlik yaklaşımının önemli bileşenlerinden biridir. Aksa Enerji daha az atık üretmek ve süreçleri daha verimli hale getirmek için yaptığı çalışmalarla her geçen yıl daha iyi bir performans sergilemeyi hedeflemektedir. Kaynakları verimli kullanarak kaynak kullanımı ve atık oluşumunu azaltmak üzere süreçleri yenilikçi teknolojilerle geliştirmek adına çalışmalar yürütülmektedir.
Şirket, faaliyetleri sonucu oluşan atıkların yönetimini, oluşturduğu Çevre Politikası doğrultusunda ve ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleştirmektedir. Aksa Enerji’nin üretim süreçlerinden kaynaklanan tehlikeli ve tehlikesiz atıkların geri dönüşümü Atık Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen periyotlarda sağlanmaktadır. Süreçlerde açığa çıkan atık yağ, kontamine ambalaj, kontamine bez, emici filtreler, yağ-su ayırıcılarından çıkan çamur gibi tehlikeli atıklar, tesis sahalarında bulunan geçici atık depolama alanlarında depolanarak insan ve çevre sağlığına zarar verebilecek maddelerin dış ortamla teması kesilmekte; belirli periyotlarda, lisanslı araçlarla geri dönüşüm veya bertaraf tesislerine gönderilmektedir. Hurda malzemeler gibi tehlikesiz atıklar arasında değerlendirilen ambalaj atıkları ise yine tesislerin bulunduğu bölgelerdeki belediyelerin anlaşmalı olduğu geri dönüşüm firmalarına gönderilmektedir. Aksa Enerji, 2020 yılında 3.323 ton tehlikeli atık maddenin geri dönüşümünü sağlamıştır.
*2019 ve 2020 yıllarında Geri Dönüştürülen Tehlikesiz Atıklar kaleminde gerçekleşen artış Gana Akaryakıt Enerji Santrali sahasında büyük bir kısmı santral inşaatından kalan hurda atıkların geri dönüşüme gönderilmesinden kaynaklanmaktadır.
Bolu Göynük Termik Enerji Santrali’nde ortaya çıkan küller ise geçici kül depolama alanı yerine 2017 yılı içinde tamamlanarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden çevre izni alınan Güney Kül Düzenli Depolama Sahası’nda depolanmaya başlanmıştır. Santralin devreye girmesi öncesinde de Santral sahasının çevresine 6.000’den fazla fidan dikilmiştir.
Aksa Enerji’nin atık yönetimine verdiği önemin ve bu kapsamda gerçekleştirdiği çalışmaların bir çıktısı olarak 2021 yılı Ocak ayında Antalya Ali Metin Kazancı Antalya Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali ve Bolu Göynük Termik Enerji Santrali “Sıfır Atık” Belgesi almaya hak kazanmıştır. Aksa Enerji, atık yönetimi konusunda, daha az atık üretmek, kaynakları etkin kullanmak ve süreçleri daha verimli hale getirmek için yapılan çalışmalarla performansını her geçen yıl iyileştirmeyi hedeflemektedir.
Şirket, kaynakları verimli kullanarak kaynak kullanımı ve atık oluşumunu azaltmak üzere süreçleri yenilikçi teknolojilerle geliştirmek adına çalışmalar yürütmektedir.
SU VE ATIK SU YÖNETİMİ
İklim değişikliği, göç gibi tüm dünyayı etkileyen pek çok faktör sebebiyle azalan doğal kaynaklar arasında su kaynakları kritik bir öneme sahiptir. Aksa Enerji üretim süreçleri açısından da oldukça önemli olan su kaynaklarının verimli kullanımını önemsemektedir. Bu kapsamda etkin bir yönetimle su kullanımını en aza indirme hedefiyle operasyon ve süreçlerini şekillendirirken suyun verimli kullanılmasına yönelik çalışmalarını da yenilikçi bir yaklaşımla yürütmektedir.
Aksa Enerji faaliyetlerinin bulunduğu bölgeye bağlı olarak şebeke, yüzey ve yer altı suyu gibi çeşitli kaynaklardan su kullanmakta ve faaliyetleri sonucu ortaya çıkan atık suların deşarjını Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kapsamında gerçekleştirerek, akredite laboratuvarlarda analizlerin yürütülmesini sağlamaktadır.
Aksa Enerji’nin 2020 yılında kullandığı şebeke suyu miktarı 2019’a göre %39 oranında azalmıştır.
Tasarruf sağlamak için geliştirilen dekarbonizasyon tesisleri ile 2020 yılında Ali Metin Kazancı Antalya Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde 317.968 m3, Bolu Göynük Termik Enerji Santrali’nde ise 1,5 milyon m3’ün üzerinde su tasarrufu sağlanmıştır.
Bolu Göynük Termik Enerji Santrali’ndeki bu yönteme ek olarak ters osmoz atık suları da deşarj edilmeyerek ayrı bir havuzda biriktirilmekte ve kül nemlendirmede kullanılmaktadır. Santralde ayrıca 17,5 milyon TL yatırımla oluşturulan Çatak Göleti hem bölge halkının hem de santralin su ihtiyacını karşılamaktadır. Şirket ayrıca, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü aracılığıyla bölge halkının su ihtiyacının karşılanmasına destek olmaktadır.
Kuzey Kıbrıs Kalecik Akaryakıt Enerji Santrali’nde, deniz suyundan saf su üretim sistemi ile santralin su ihtiyacının %100’ü karşılanmaktadır. 2020 yılında gerçekleştirilen deniz suyu arıtma sistemi dinlendirme tankı revize çalışması ile ile su kullanımının iç ihtiyaçtaki verimliliği artırılmıştır. Bu sistemlere ek olarak, santral bünyesinde üretilen atık suyun, iç ihtiyaç ve doğal gaz kapalı çevrim sistemleri için buharlaştırılıp, tekrar yoğuşturularak saflaştırılması amacıyla Evaporatör Arıtma Sistemi kullanılmaktadır.
Su kaynaklarının daha sınırlı olduğu Afrika’daki Gana Akaryakıt Enerji Santrali’nde su tüketim miktarını takip etmek için ölçüm cihazları kurulmuş olup Santral’in su yumuşatma ünitesinden çıkan atık suyu bahçe sulama amacı ile değerlendirilmektedir.
BİYOÇEŞİTLİLİK
Aksa Enerji, faaliyet gösterdiği bölgelerde yer alan canlı türleri üzerindeki olası çevresel etkileri gözeten bir yaklaşımla operasyonlarını sürdürmektedir. Şirket, operasyonlarının biyoçeşitlilik üzerindeki etkilerini düzenli olarak izlemekte, değerlendirmekte ve raporlamaktadır.
Aksa Enerji, bu kapsamda, 2015 yılından 2021 yılına kadar TAKODER - Hayat Tabiatı Koruma Derneği ile iş birliği yapmıştır. İlk olarak Hatay Dağ Ceylanlarını Koruma Projesi kapsamında, Türkiye’deki dağ ceylanı neslinin ve habitatının korunmasına destek olunmuştur. Şirket daha sonra 2016 ve 2017 yıllarında Hatay’daki Kırıkhan Gölbaşı köyü civarında yaşayan çizgili sırtlanların (hyaena hyaena) mevcut durumunun tespit edilmesi ve yaşam alanları ve ekolojileriyle ilgili bilgi edinilmesi projesine destek vermiştir. Yapılan çalışmalar kapsamında araziye yerleştirilen foto kapanlar sayesinde, çizgili sırtlanların yanı sıra Türkiye’de neslinin tükendiği düşünülen kayalık gerbili (gerbillus dasyurus) de yeniden kayıt altına alınmıştır.
2018 yılında yine TAKODER - Hayat Tabiatı Koruma Derneği ile iş birliği içerisinde hayata geçirilen proje ile kızıl geyiklerin Yedigöller Milli Parkı civarında varlığının ve ekolojisinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Proje kapsamında hedef tür cervus elaphus’un popülasyon büyüklüğü, popülasyon yoğunluğu, dağılımı, habitatı, beslenme ve besin kaynakları, sosyal davranışı, insanlarla olan ilişkileri, tür üzerindeki tehdit unsurları ve korunması için alınması gereken önlemler belirlenmiştir. Ayrıca bölgenin biyolojik çeşitliliği için sembol tür niteliğinde olan kızıl geyiklerin korunması ve popülasyon devamlılığının sürdürülmesi amacıyla halkın bilinçlendirilmesine yönelik notlar oluşturulmuştur.
Aksa Enerji 2019 yılında, Bolu ilinde, Türkiye’de yaşayan en büyük yırtıcı ve tek ayı türü olan bozayının (Ursus arctos) korunmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada Bolu ili Yedigöller yöresinde türün korunması, halkın bilinçlenmesi ve farkındalığın artırılması amacıyla türün yayılış gösterdiği alanlarda tehdit unsurlarının belirlenmesi ve koruma önerilerinin oluşturulması amaçlanmıştır. Koruma çalışmaları kapsamında yol ağları ve turizm faaliyetlerin yapıldığı alanlarda bilgilendirici tabelaların asılması planlanmış ve ekolojik köprü geçiş yerleri tespit edilmiştir. Ayrıca türün korunması için alınacak önlemler Doğa Koruma Milli Parklar Bolu Şubesi’ne bildirilmiştir.
Biyoçeşitliliğin korunmasında aldığı inisiyatiflere 2020 yılında bir yenisini daha ekleyen Aksa Enerji, faaliyet gösterdiği Bolu ilinde, Vaşak (Lynx lynx) varlığının ortaya çıkarılması, türü tehdit eden etmenlerin belirlenmesi ve koruma önerilerinin oluşturulması adına bir proje gerçekleştirmiştir. Proje kapsamında Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Akdeniz Biyoçeşitlilik değerlendirmesine göre “nesli tükenmekte” olan vaşak türüne odaklanarak neslin devamını sağlamaya yönelik analizlerin yapılmasına katkı sağlamıştır. Türkiye’de de nadir bulunan ve genellikle Bolu ilinde rastlanılan vaşakların yaşamlarının sürdürülebilirliğine katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilen projede, vaşaklarla birlikte farklı türler de belirlenmiş ve çeşitli ekolojik veriler toplanmıştır. Vaşakların halen ilgili bölgede yaşamaya devam etmesi ise ekosistemin sağlıklı işlediğinin bir göstergesi niteliğindedir.
Aksa Enerji, 2021 yılında ise Akdeniz Fokları’nın KKTC kıyısal alanındaki yaşam alanlarını inceleyecektir. Fokların bu bölgedeki üreme, barınma ve gezinme alanları tespit edilerek haritalandırılacaktır.
Çevreyle ilgili konularda paydaş katılımını teşvik etmek ve bu amaca hizmet eden taahhüdümüzü yerine getirmek için çevre ilişkin her türlü görüş ve önerileriniz için enerji@aksaenerji.com.tr adresine yazabilirsiniz.
