Özbekistan'da enerji alanında önemli bir yatırıma imza atan Aksa Enerji'nin Yatırım ve Operasyonlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı (COO) Soner Yıldız, Business Türk dergisinin özel röportaj konuğu olarak derginin sorularını yanıtladı.
Soner Bey, ülkemizin öncü markalarından olan Aksa Enerji ne zaman kuruldu? Faaliyetleri nelerdir?
Aksa Enerji, temelleri 1950’li yıllarda atılan, enerji sektörünün lider kuruluşlarından Kazancı Holding’in iştiraki olarak 1997 yılında faaliyetlerine başladı. Türkiye’nin halka açık en büyük serbest elektrik üreticisi konumundaki Şirketimiz, kuruluşundan bu yana 30’dan fazla elektrik üretim santralinin kurulumunu başarıyla gerçekleştirdi.
Elektrik üretimi alanında, yerel bir enerji şirketi olarak başladığımız yolculuğumuzda yurt dışında büyümeyi hedef edinerek, globalleşme yolundaki ilk adımımızı 2015 yılında attık. Türkiye dışındaki ilk santral yatırımımızı Kıbrıs’ta gerçekleştirdikten sonra, dünyanın farklı coğrafyalarında enerji ihtiyacına yönelik çözüm üretmek amacıyla Afrika kıtasında 3 santral yatırımı yaptık. Bugün 2 kıtaya yayılan 5 ülkedeki enerji santralleriyle hızla globalleşen bir enerji şirketiyiz. Türkiye’de de Bolu Göynük’de yer alan 270 MW kurulu güce sahip linyit kömür santralimiz ve 900 MW kurulu güce sahip Antalya doğalgaz santralimizle elektrik üretmeye devam ediyoruz.
Küresel büyüme vizyonumuzla önümüzdeki dönemde de yurt dışında yatırım fırsatlarını değerlendirmeye devam edeceğiz
Aksa Enerji'nin yurt dışı faaliyetleri ve önemli yatırımlarınız hakkında bilgi verebilir misiniz?
Acil enerji ihtiyacı olan bölgelere yatırım yapma vizyonumuz doğrultusunda, 2015 yılından bu yana yurt dışında enerji santralleri kuruyor ve işletiyoruz. Şu anda Afrika’da; Gana’da 370 MW, Mali’de 40 MW ve Madagaskar’da 66 MW kurulu gücündeki santrallerimizle aktif olarak faaliyet gösteriyoruz. Afrika’daki santrallerimizde portföyümüzdeki mevcut atıl ekipmanları kullanarak santralleri 6-9 ay gibi rekor sürelerde devreye aldık ve yatırım maliyetlerinde ciddi avantajlar sağladık. Ek olarak, 2018 yılında Madagaskar'ın elektrik kurumu Jirama'ya ait 24MW kurulu gücündeki bir santralin rehabilitasyonunu gerçekleştirdik ve 5 yıllık döviz bazlı alım garantili satış anlaşması ile bu santralin de işletmesini üstlendik.
Şirketinizin Özbekistan yatırımı hakkında detaylı bilgi verebilir misiniz? Özbekistan’a yatırım yaparken hangi özelliklerini göz önünde bulundurdunuz?
Mayıs 2020’de 240MW kapasiteli doğal gaz kombine çevrim santrali kurmak ve 25 yıl boyunca işletmek için Özbekistan hükümeti ile bir anlaşma imzaladık. Santralin enerji üretiminde kullanacağı doğal gazın temini de Özbekistan’ın gaz tedarik şirketi Uztransgaz tarafından sağlanacak. Geçtiğimiz günlerde, Taşkent Bölgesi Belediye Başkanlığı tarafından santral için gerekli olan arazi tahsisi de tamamlandı. Sahip olduğumuz bilgi birikimi ve tecrübeyle bir yıl gibi kısa bir sürede bu santrali faaliyete geçirmeyi planlıyoruz. Özbekistan yatırımımız, yeni bir kıtaya, Asya’ya açılmamız nedeniyle ayrı bir öneme sahip. Yılda yaklaşık 2 milyar KWsa elektrik üretecek santral, hem elektrik arz güvenliğine katkı sağlaması hem de doğal gaz kaynaklarının verimli kullanılması açısından Özbekistan hükümeti için de oldukça büyük önem arz ediyor.
Türkiye ve Özbekistan ilişkileri, Özbekistan’ın bağımsızlığını ilan ettiği 1991 yılından itibaren hızla gelişti. Özbekistan, enerji arzını sağlamak amacıyla yatırımlar gerçekleştiriyor. Hali hazırda, 1,1 trilyon m3 doğal gaz rezervi bulunuyor ve yıllık ortalama 60 milyar m3 doğal gaz üretiyor. Sahip olduğu kaynakların da verimli yönetilebilmesini sağlayabilecek yatırımlara önem veriyor. Bu kapsamda, Aksa Enerji olarak arz güvenliğinin sağlanması noktasında güzel bir işbirliğine adım attığımızı düşünüyoruz.
Covid-19 salgınının şirketinize ve yatırımlarınıza etkisi oldu mu?
Salgın tüm dünyada ekonomiden toplumsal yaşama kadar birçok konuda dengeleri değiştirdi. Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yayınlanan Dünya Enerji Görünümü raporuna göre, salgın nedeniyle sanayi sektöründe üretimin yavaşlamasından dolayı 2020 yılında küresel enerji talebinde yüzde 5’lik bir düşüş bekleniyor. Öte yandan temel bir ihtiyaç olan enerji ihtiyacı, bu tür olağanüstü koşullarda bile durmaksızın devam ediyor. Hayatın kesintisiz olarak devam etmesi için enerji arzı kritik öneme sahip.
Aksa Enerji olarak salgın dönemini değerlendirdiğimizde, yurt içi ve yurt dışı operasyonlarımızda kesintisiz enerji arzı sağlamaya odaklandık ve bu hedef doğrultusunda aralıksız çalışmaya devam ettik. Türkiye’de mevcut operasyonlarımızı kesintiye uğramadan sürdürmenin yanı sıra uluslararası arenada yeni yatırım fırsatlarını araştırmaya salgın döneminde de devam ettik. Sürdürülebilir yatırım anlayışıyla büyümeye odaklandık. 2020 yılında Özbekistan ile imzaladığımız 240MW’lık doğal gaz kombine çevrim santrali anlaşması salgın döneminde de yatırımlarımıza aralıksız devam edeceğimizin bir göstergesi.
Şirketinizin gelecek dönem yatırım politikası hakkında bilgi verebilir misiniz?
Enerji sektöründeki uzmanlığımız ve tecrübemizle uluslararası arenada yatırımlarımıza devam edeceğiz. Yatırımlarımızı planlarken acil enerji ihtiyacı olan ülkeleri her zaman ön planda tutuyoruz. Bu anlamda, Afrika’daki Kamerun ve Kongo gibi bazı ülkelerde enerji santrali kurmak ve ihtiyaca çözüm geliştirmek için hükümet düzeyinde görüşmelerimiz sürüyor. Afrika kıtasına ek olarak Latin Amerika’dan Asya’ya kadar çok geniş bir coğrafyada yatırımlarımızı hayata geçirmek için görüşmelerimize devam ediyoruz.
